Nguồn: CC0 Public Domain.
Gạo là lương thực chính của hơn một nửa dân số toàn cầu và khi dân số tăng lên, nhu cầu về lúa gạo cũng sẽ tăng theo.
Nhưng tăng sản lượng gạo toàn cầu không phải là một viễn cảnh đơn giản. Shen Yuan, một cộng sự nghiên cứu sau tiến sỹ tại Đại học Nông nghiệp Huazhong, Trung Quốc, từng là học viên trong hai năm tại Đại học Nebraska-Lincoln, cho biết: “Sản xuất lúa gạo toàn cầu đang bị thách thức do ảnh hưởng tiêu cực đến môi trường, nước ngày càng khan hiếm, thiếu lao động và năng suất chững lại ở nhiều nơi trên thế giới”.
Thách thức đặt ra là làm thế nào để sản xuất được nhiều lúa gạo hơn trên một đơn vị diện tích canh tác hiện có và đồng thời giảm thiểu tác động đến môi trường. Nghiên cứu mới do Shaobing Peng, giáo sư nông học tại Đại học Nông nghiệp Huazhong và Patricio Grassini, phó giáo sư nông học tại Nebraska, đồng thời là đồng lãnh đạo của Global Yield Gap Atlas dẫn đầu, đưa ra phân tích về lộ trình thâm canh bền vững cho vựa gạo của thế giới. Nghiên cứu được công bố ngày 9 tháng 12 trên tạp chí Nature Communications.
Grassini cho biết: “So sánh các hệ thống canh tác lúa trên thế giới, về năng suất và hiệu quả trong việc sử dụng các yếu tố đầu vào, có thể giúp xác định các giải pháp cải tiến”.
Nghiên cứu đánh giá toàn cầu được dẫn đầu thực hiện bởi Đại học Nông nghiệp Huazhong và Đại học Nebraska – Lincoln, phối hợp với Đại học California, Davis và Trung tâm Nghiên cứu AgriLife của Texas A&M tại Hoa Kỳ; Viện nghiên cứu lúa quốc tế; Trung tâm lúa gạo Châu Phi; Trung tâm Nghiên cứu và Đánh giá Lúa gạo và Viện Công nghệ Nông nghiệp Indonesia; Đại học Liên bang Santa Maria và EMBRAPA Arroz e Feijão ở Brazil; Viện Nghiên cứu Nông nghiệp Quốc gia ở Uruguay; và Viện Nghiên cứu Hệ thống Canh tác Ấn Độ và Viện Quản lý Nước của Ấn Độ. Nghiên cứu đã đánh giá năng suất và hiệu quả của việc sử dụng nước, phân bón, thuốc trừ sâu và lao động trên 32 hệ thống canh tác lúa, nơi chiếm một nửa diện tích thu hoạch lúa toàn cầu.
Kenneth G. Cassman, giáo sư danh dự tại Nebraska và một đồng tác giả của bài báo cho biết: “Tin tốt là theo nghiên cứu vẫn còn dư địa đáng kể để tăng sản lượng lúa và giảm tác động tiêu cực đến môi trường”.
Yuan cho biết: “Khoảng 2/3 tổng diện tích lúa được đưa vào nghiên cứu của chúng tôi có năng suất thấp hơn năng suất tiềm năng có thể đạt được khi thực hành canh tác tốt hơn. Việc thu hẹp khoảng cách năng suất hiện tại đòi hỏi quản lý chất dinh dưỡng, sâu bệnh, đất và nước tốt hơn, giảm rủi ro cho sản xuất, đồng thời thúc đẩy các chương trình chọn giống, tạo ra các giống lúa có năng suất tốt hơn và khả năng chống chịu tốt với sâu bệnh”.
Một phát hiện quan trọng khác từ nghiên cứu là sản xuất lương thực và các mục tiêu môi trường không mâu thuẫn với nhau.
Peng cho biết: “Chúng tôi nhận thấy rằng có thể đạt được năng suất cao với tác động môi trường nhỏ trên một đơn vị điện tích sản xuất. Thật vậy, có nhiều cơ hội để nhiều hệ thống trồng lúa giảm tác động tiêu cực về cơ bản trong khi vẫn duy trì hoặc thậm chí tăng năng suất lúa".
Grassini nói: “Sản xuất nhiều hơn và giảm thiểu tác động đến môi trường là một thách thức to lớn. Canh tác nông học được cải thiện, được bổ sung với các thể chế và chính sách phù hợp, có thể giúp trồng lúa thân thiện hơn với môi trường. Nghiên cứu của chúng tôi đánh dấu bước đầu tiên trong việc xác định hệ thống nào có cơ hội lớn nhất để tăng năng suất cây trồng và hiệu quả sử dụng tài nguyên, cung cấp giải pháp chi tiết giúp định hướng các chương trình nghiên cứu và phát triển nông nghiệp ở quy mô từ quốc gia đến toàn cầu".
Lê Thị Kim Loan theo Phys.org
