Với ưu điểm giá bán cao, thân thiện môi trường, sản xuất nông nghiệp theo hướng hữu cơ đang được nhiều nông dân trong tỉnh lựa chọn. Để hỗ trợ nông dân, cùng với chính sách của tỉnh, các chủ thể cần mạnh dạn chuyển đổi để mang đến những sản phẩm chất lượng cho người tiêu dùng.
Những người đi tiên phong
Dịp này, tại nhiều địa phương diện tích lúa mùa đang bị các đối tượng sâu bệnh gây hại thì hơn 20 ha lúa Bắc Thơm số 7 của Hợp tác xã (HTX) Dịch vụ sản xuất nông nghiệp Minh Phương, thôn Bắc Am, xã Tư Mại (Yên Dũng) vẫn an toàn. Quan sát khu trồng lúa của HTX, nhận thấy dù cây lúa không xanh mướt như các thửa ruộng khác song nhánh cây mập hơn, không có dấu hiệu bị sâu bệnh. Đặc biệt khi nhổ cây lúa lên rễ khỏe, đất tơi xốp, có nhiều giun.
Cán bộ Phòng Nông nghiệp và PTNT huyện Yên Dũng kiểm tra khu vực sản xuất lúa thơm theo hướng hữu cơ
của HTX Dịch vụ sản xuất nông nghiệp Minh Phương.
Theo Giám đốc HTX Phạm Trọng Viên, với mong muốn nâng tầm gạo thơm Yên Dũng, từ năm 2019, HTX lựa chọn hình thức sản xuất nông nghiệp theo hướng hữu cơ. Quá trình làm đất, HTX thu mua, ủ phân chuồng rồi trộn lẫn với đất; bón phân vi sinh và “nói không” với thuốc hóa học trong suốt quá trình cây sinh trưởng, phát triển. Sau gần hai năm canh tác theo hướng này, vụ chiêm xuân vừa qua, hơn 10 ha lúa thơm của HTX không bị sâu bệnh gây hại, bông lúa dài, tỷ lệ hạt mẩy cao hơn.
“Qua tính toán, chi phí cho sản xuất nông nghiệp theo hướng hữu cơ cao hơn so với mô hình sản xuất truyền thống song bù lại chất lượng gạo ngon và giá bán cao hơn, đặc biệt qua đó cải tạo đất, bảo vệ môi trường. Vụ mùa này, HTX liên kết với người dân trong thôn mở rộng diện tích lên hơn 20 ha, 100% được sản xuất theo hướng hữu cơ. Đến nay cây lúa sinh trưởng, phát triển tốt và không bị sâu bệnh tấn công”, anh Phạm Trọng Viên chia sẻ.
Sản xuất nông nghiệp theo hướng hữu cơ đã và đang trở thành xu hướng tất yếu, được nông dân trong tỉnh lựa chọn. Theo đánh giá, dù những mô hình không nhiều song bước đầu khẳng định giá trị, hiệu quả, được thị trường chấp nhận. Ví như các sản phẩm từ thịt lợn của HTX Nông nghiệp hữu cơ Bình Minh, xã Danh Thắng (Hiệp Hòa) đã có mặt ở nhiều siêu thị tại TP Hà Nội, giá bán cao hơn với sản phẩm cùng loại ngoài chợ từ 30-40% (tùy loại).
Theo Giám đốc HTX Nguyễn Ngọc Hải sở dĩ các sản phẩm của đơn vị chiếm lĩnh được thị trường là nhờ sản xuất theo phương pháp hữu cơ, thức ăn do HTX tự sản xuất theo công thức riêng, thành phần có thêm một số thảo dược, giúp lợn tăng sức đề kháng. Tương tự, sau khi được hỗ trợ trồng 1 ha cam theo hướng hữu cơ, năm nay, anh Trần Bá Linh (SN 1982), thôn Trường Sinh, xã Tân Quang (Lục Ngạn) mạnh dạn chuyển đổi 8 ha trồng cam, bưởi theo hướng này.
Theo lời anh Linh, gia đình anh đã nhiều năm nay không sử dụng thuốc diệt cỏ cũng như các loại thuốc hóa học nên khi triển khai chỉ cần tăng cường phân chuồng, phân vi sinh cũng như các giải pháp phòng trừ sâu bệnh.
“Cam, bưởi trồng theo hướng hữu cơ ngọt, nhiều nước hơn song mã không được đẹp. Khắc phục hạn chế này, cùng với bọc ni lông cho quả, vụ này tôi đã liên kết với một số chuỗi cửa hàng bán thực phẩm sạch tại TP Hà Nội nên hy vọng tiêu thụ thuận lợi hơn”, anh Trần Bá Linh cho biết.
Xu thế tất yếu
Theo Sở Nông nghiệp và PTNT, trước đây nhiều nông dân sử dụng phân bón hóa học, thuốc trừ sâu để tăng năng suất, bảo vệ cây trồng. Sau một thời gian, đất bị ô nhiễm, tích tụ chất độc hại cho sản phẩm nông nghiệp cũng như môi trường sống. Tại xã Tân Quang (Lục Ngạn), sau nhiều năm sử dụng thuốc bảo vệ thực vật hóa học để chăm sóc cam, bưởi khiến đất bị bạc màu, khả năng sinh trưởng cũng như chất lượng sản phẩm giảm rõ rệt.
Gạo thơm Yên Dũng được sản xuất theo hướng hữu cơ.
Tại nhiều thôn trong xã, nông dân buộc phải phá bỏ những cây trồng cũ, chuyển sang trồng những loại cây mới. Không những thế, nhiều hộ dân trong thôn đang phải gánh hậu quả từ chính hoạt động sản xuất của mình khi môi trường, nguồn nước bị ô nhiễm bởi sử dụng thuốc bảo vệ thực vật, phân hóa học nhiều.
Ở nhiều địa phương khác tình trạng lạm dụng phân bón, thuốc bảo vệ thực vật hóa học trong canh tác khiến đất bị chai cứng, tác động tiêu cực đến môi trường và sức khỏe con người.
Anh Nguyễn Văn Quyết (SN 1975), thôn Cầu Treo, xã Minh Đức (Việt Yên) cho biết: “Sử dụng phân bón, thuốc hóa học nhiều khiến cho đất trở nên khô cằn, sức khỏe con người bị ảnh hưởng. Nhận thức rõ tác hại ấy, năm nay tôi áp dụng hình thức canh tác theo hướng hữu cơ trên diện tích 5 ha và nhận thấy những tín hiệu tích cực”.
Khảo sát thực tế, hiện nay, người tiêu dùng thay đổi thói quen theo hướng chuyển sang sử dụng thực phẩm an toàn ngày càng cao. Nắm bắt xu thế này, Sở Nông nghiệp và PTNT tham mưu UBND tỉnh phê duyệt Đề án xây dựng mô hình sản xuất nông nghiệp hữu cơ trên địa bàn tỉnh, giai đoạn 2020-2025. Đến nay, tỉnh đã hỗ trợ triển khai 6 mô hình tại các địa phương, trong đó có 4 mô hình thuộc lĩnh vực trồng trọt, còn lại là chăn nuôi.
Qua đánh giá, Đề án đã từng bước thay đổi tư duy và cách thức sản xuất từ dựa vào phân bón vô cơ, thuốc bảo vệ thực vật hóa học là chính sang sản xuất hữu cơ nhằm nâng cao chất lượng, an toàn thực phẩm, bảo vệ môi trường sinh thái và sức khỏe con người. Theo đại diện lãnh đạo Sở Nông nghiệp và PTNT, sản xuất nông nghiệp hữu cơ là tất yếu và đang được nhiều nông dân lựa chọn.
Việc này không chỉ nâng cao chất lượng, sức cạnh tranh và giá trị sản phẩm mà còn giúp nông dân thay đổi tư duy sản xuất theo hướng an toàn, bền vững, hài hòa với môi trường sinh thái... Để xây dựng nền nông nghiệp xanh, an toàn, cùng với cơ chế hỗ trợ của tỉnh, các chủ thể cần mạnh dạn chuyển đổi để mang đến những sản phẩm chất lượng cho người tiêu dùng.
Bài, ảnh: Sỹ Quyết
